Grzybica skóry kojarzona jest głównie z osobami aktywnymi, to znaczy takimi, które korzystają z publicznych basenów, saun, solariów czy pryszniców. Tymczasem zakażenie grzybicze może dotknąć osoby mało aktywne, w tym seniorów. Jak się objawia grzybica skóry, jakie są przyczyny i jak ją leczyć? Podpowiadamy!

Grzybica to dość powszechny problem, zwłaszcza u osób po 60. roku życia. Najczęstszym rodzajem jest grzybica stóp, która dotyka od 15 do 30% populacji na świecie. Statystycznie co piąty Polak miał, ma lub będzie mieć grzybicę paznokci. Wśród czynników zwiększających ryzyko zakażenia znajdują się: spadek odporności oraz mikrouszkodzenia skóry, niedobór żelaza, urazy kończyn dolnych, niedokrwistość, niedoczynność tarczycy, cukrzyca i choroby autoimmunologiczne.

Grzybica – co to jest?

Grzybica to choroba skóry, która może mieć różne objawy, tak samo może dotyczyć różnych narządów i tkanek, ale zawsze wywoływana jest przez komórki grzybów. Przy czym spośród 250 000 znanych gatunków grzybów tylko około 200 należy do grzybów chorobotwórczych, czyli może spowodować chorobę u człowieka.

Grzybica wywołana jest przez dermatofity lub drożdżaki. Najczęściej występującym patogenem jest grzyb Candidia albicans, który wywołuje drożdżycę (kandydozę) skóry, błon śluzowych oraz narządów wewnętrznych. O dermatofitach mówi się najczęściej w kontekście stóp i paznokci, na przykład powszechna jest grzybica dermatofitowa paznokci na stopach. Dermatofity są o tyle ciekawe, że występują naturalnie na naszym ciele, we włosach, na skórze i paznokciach, są niegroźne, ale mogą się aktywować na skutek spadku odporności. Lubią wilgotne i ciepłe środowisko, stąd najczęściej doprowadzają do rozwoju grzybicy stóp – w tym grzybicy międzypalcowej i podeszwowej. Grzybica wywołana dermatofitami może pojawić się również na skórze głowy.

Infekcja grzybicza może mieć bezobjawowy przebieg – na przykład przy grzybicy potnicowej stóp dopiero w późniejszym stadium pojawiają się swędzące pęcherzyki z wysiękiem, najczęściej na podbiciu oraz brzegu stopy. Do typowych objawów grzybicy skóry zalicza się zaczerwienienie oraz wysypka, czasem dochodzi swędzenie. W kolejnej fazie skóra zaczyna się łuszczyć i pękać, co może powodować ból i dyskomfort.

W przypadku paznokci choroba objawia się początkowo osłabieniem płytki, która staje się łamliwa, później odbarwia się na kolor ciemnożółty, niekiedy może przyjąć odcienie zielonkawe lub brunatne. Z czasem płytka paznokcia staje się zgrubiała, nierówna i matowa, jest też bardziej podatna na rozdwajanie, a także wrażliwa i wywołuje ból przy dotykaniu.

Grzybica u osób starszych

Skóra seniorów z wiekiem staje się sucha, cieńsza, bardziej wrażliwa i bardziej podatna na zakażenia. Nieodpowiednia pielęgnacja i lekceważenie problemów skórnych może prowadzić do nieprzyjemnych, a nawet groźnych dla zdrowia dolegliwości. Wśród nich znajduje się grzybica, która obok takich chorób jak odparzenia czy odleżyny zaliczana jest do najczęstszych schorzeń skórnych u seniorów.

O odleżynach u seniorów przeczytasz w naszym artykule: Odleżyny – choroba osób leżących.

U ludzi starszych występuje najczęściej grzybica stóp i paznokci. Mało tego, grzybicy stóp często towarzyszy grzybica paznokci – odnotowuje się ją u 30% osób z grzybicą na stopach. Ponadto grzybica u osób starszych często pojawia się w miejscach intymnych.

W przypadku osób starszych lepiej zapobiegać grzybicy, niż ją leczyć. Dzieje się tak, ponieważ osoby starsze należą do grupy, w której diagnozuje się zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych, cukrzycę czy obniżoną odporność – czyli te czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia chorób grzybiczych. Przez to też z pozoru błaha grzybica paznokci, którą u osoby zdrowej można wyleczyć nawet do 15 dni, u seniora może wymagać kilkumiesięcznej terapii.

Leczenie grzybicy

W leczeniu grzybicy wywołanej dermatofitami stosuje się maści, które w swoim składzie zawierają terbinafinę. Terbinafina jest organicznym związkiem chemicznym, pochodnym alliloaminy. Jej zadaniem jest zniszczenie błony komórkowej grzybów, przez co zahamowany jest ich rozwój. Blokuje syntezę ergosterolu – istotnego elementu dla funkcjonowania tej błony. Ponadto do leczenia grzybicy paznokci stosuje się preparaty zawierające amorolfinę 5%, cyklopiroks 8%, bifonazol, również z mocznikiem.

Leki na grzybicę paznokci są przeznaczone do stosowania miejscowego, stąd przyjmują formę lakieru lub płynu. Przy zaawansowanej grzybicy leczenie może wymagać włączenia farmakologii – wtedy lekarz przepisuje leki przeciwgrzybicze.

Jak radzić sobie z grzybicą?

Grzybica zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych. Co ważne, jest chorobą zaraźliwą, dlatego podczas opieki nad osobą chorą należy bezwzględnie używać rękawiczek jednorazowych, dbać o higienę, a także wyparzać przedmioty codziennego użytku, jak naczynia i sztućce, oraz dezynfekować miejsca, w których chory przebywa, jak kabina prysznicowa, toaleta, czy dotyka – klamki, klucze, telefon, pilot telewizora. Nie należy również używać kapci i butów podopiecznego, jego ręczników czy innych przedmiotów, nawet jeżeli były prane czy czyszczone.

Jak chronić seniora i domowników przed grzybicą:

• Wyrzuć lub zdezynfekuj buty osoby zainfekowanej grzybicą stóp.
• Noś buty tzw. oddychające, które zapewnią stopom odpowiednią cyrkulację powietrza.
• Zakładaj skarpetki z naturalnych materiałów, najlepiej z bawełny.
• Regularnie wymieniaj ręczniki i pierz je w wysokich temperaturach.
• Systematycznie pierz i czyść domowe dywany i dywaniki.
• Regularnie czyść i odkażaj wannę, brodzik i toaletę.
• Używaj tylko własnych przedmiotów do pielęgnacji i higieny (ręcznik, nożyczki, pilniczek, cążki, pumeks).
• Dbaj o skórę i stosuj preparaty zmiękczające i nawilżające, w tym zawsze wycieraj skórę do sucha.
• Profilaktycznie można stosować preparaty zawierające substancje przeciwgrzybicze.
• Po domu noś zawsze kapcie, nie chodź boso.

W zapobieganiu grzybicy skóry kluczowa jest odpowiednia pielęgnacja i wybieranie preparatów z pH najbardziej zbliżonym do pH skóry (około 5.0). Kosmetyki powinny być łagodne, bez agresywnych środków myjących czy pieniących, aby nie naruszały płaszcza hydrolipidowego skóry. Naczelną zasadą jest utrzymywanie skóry w takich warunkach, w których ma ona sucho i przewiewnie.

Podsumowanie

Grzybica u seniora wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. Nawet raz wyleczona grzybica może wrócić, tym bardziej warto przeprowadzić terapię przeciwgrzybiczą do samego końca i zgodnie z zaleceniami lekarza oraz zadbać o profilaktykę. Grzyby mogą przetrwać na przedmiotach i powierzchni, z którymi mamy kontakt, nawet kilka miesięcy! Dlatego tak ważne jest sprzątanie przestrzeni wokół nas, dezynfekcja klamek czy przedmiotów codziennego użytku, a przede wszystkim dbanie o higienę i ograniczenie kontaktu ze skórą zakażonego.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

* * *