Przykład gier do ćwiczenia pamięci i mózgu

Przykład gier do ćwiczenia pamięci i mózgu

1. Zagadki słowne

Bardzo dobrze sprawdzają się zagadki słowne, które nie dość, że są przyjemnym wyzwaniem, to pobudzają mózg do działania. Dlatego tak popularne na starość są wszelkie krzyżówki – nie chodzi o samo odgadnięcie hasła, ale proces dochodzenia do odpowiedzi. Przydatne są również łamigłówki i rebusy, które są dostępne w większości stacjonarnych księgarniach oraz on-line.

Ćwiczenia słowne i w skojarzenia promuje dr Pascale Michelon z Uniwersytetu w Waszyngtonie, która przeprowadziła kilka projektów badawczych, by zrozumieć, w jaki sposób mózg wykorzystuje informacje wizualne i zapamiętuje fakty. Na podstawie wniosków przygotowała kilka ćwiczeń dla seniorów – jedno z nich prezentujemy poniżej.

Zadanie 1: Poniżej znajdują się pary słów. Twoim zadaniem jest znalezienie trzeciego słowa, które jest powiązane z poprzednimi. Jest to typowa gra w skojarzenia, w której trzeba znaleźć pasujące słowo.

  • woda – żagiel
  • poduszka – biel
  • zamek – drzwi
  • książka – koperta
  • pies – mysz

Zadanie 2: Zabawa w akronimy. Utwórz z pierwszych liter podanych imion słowo lub skrót, na przykład: Anna, Łukasz, Olga, Mateusz, Sławomir – słowa: masło lub słoma.

  • Katarzyna, Tadeusz, Krystian, Ola, Elżbieta
  • Anna, Magdalena, Gabriel, Eugeniusz, Izabela, Lucjan
  • Janusz, Olga, Celina, Kasper, Euzebiusz, Natian, Ryszard, Anna, Cyprian, Adrian, Natalia, Tadeusz

Zadanie 3: Zabawa w znajdowanie ukrytych wyrazów. W poniższym ciągu liter znajdź ukryte słowa, na przykład: ponweapiesuwy2dv

Khehebj34asdyskotekahadsjh2sadljsfryzjerakskajs jadsjaskinonsdj jasywtrweliterahwh sjds82jsd7okularykqwjstółjesufitladkl7apteka jasjabłko27jsuq wpncvbakołdracaoernarzuta mksdk posnd73mcnsaolejjsdhaksiążkas jdj8mąkaiurw desky3programjatwsalapw8 jsuqprękazasłonaporęcziw82jkaj 9jwqpancpaszcvkrzesłopwpająkmzpwparasol9msw

2. Ciekawostki

Sposobem na najlepszą naukę i ćwiczenie mózgu są ciekawostki. W sklepach dostępne są gry towarzyskie z ciekawostkami, które uwzględniają pytania i zagadki z przeróżnej tematyki: od świata zwierząt, przez architekturę, film, historię czy bieżące sprawy. Zadanie będzie tym bardziej stymulujące dla mózgu, jeżeli gra będzie towarzyska z odrobiną rywalizacji – dlatego warto zapisywać wyniki i wyłaniać zwycięzcę, pamiętając przede wszystkim o dobrej zabawie.

Zadanie: Jeżeli nie mamy pod ręką gotowych gier, możemy zachęcić seniora do wyszukania ciekawostek w gazecie, książce czy w telewizji, a następnie powtórzenie nam tego, co znalazł. Innym sposobem jest również zabawa w „Czy wiesz, że…”, kiedy to chce się zaskoczyć naszego rozmówcę jakąś ciekawostką lub anegdotą. Często jest to świetną opcją do wejścia w szerszy dialog z naszym podopiecznym, który chętniej poprzez zabawę będzie dzielił się ciekawostkami i historiami z życia oraz pobudzał swoją pamięć długotrwałą.

3. Nowoczesne gry i technologie

Dzisiejsze tzw. gry bez prądu, czyli planszówki, występują w tylu rodzajach, że bez problemu znajdziemy coś odpowiedniego dla seniora. Najlepiej sprawdzą się te oparte na liczeniu punktów, zapamiętywaniu kolorów, symboli, kolejności czy z dopasowywaniem słów (przykładem jest tu popularna gra „Tabu”).

W internecie dostępne są setki gier pobudzających mózg, które mogą pomóc poprawić pamięć i zdrowie psychiczne osób starszych. Z reguły są mało skomplikowane, przez co osoby mające problem z obsługą komputera mogą je sprawnie odnaleźć i włączyć. Pomocne są również gry dostępne na telefon, które nie tylko uczą skupienia, ale również pomagają zachować sprawność manualną dzięki utrzymywaniu urządzenia w ręku i jego obsłudze dotykowej.

Przykłady gier: Memo Trening (polska gra), Lumosity, Memorado, Brain Trainer. Polecana jest również gra symulacyjna Gradys przeznaczona dla osób po 60 r. życia, zbudowana z czterech modułów koncentrujących się na ćwiczeniu uwagi, pamięci, funkcji językowych i funkcji wzrokowo-przestrzennych.

Inne ćwiczenia poprawiające pamięć i uwagę:

  1. Dopasuj nazwy przedmiotów do każdej litery w swoim imieniu – najlepiej podaj po 2 przedmioty na daną literę.
  2. Wypowiedz nazwy miesięcy w kolejności alfabetycznej.
  3. Wymień 6 lub więcej rzeczy, które możesz nosić na stopach.
  4. Rozejrzyj się i spróbuj znaleźć 5 czerwonych rzeczy – wypowiedz ich nazwy na głos.
  5. Rozejrzyj się i znajdź 5 niebieskich rzeczy, które mogą Ci się zmieścić w kieszeniach – wypowiedz ich nazwy na głos.
  6. Wypowiadaj na głos każdą wykonaną czynność, np. Właśnie nastawiłem wodę na herbatę, Przeczytałem dziś książkę o…
  7. Napisz listę rzeczy do zrobienia, a następnie zapamiętaj ją i powtórz na głos.

Ćwicz również ciało!

Na koniec chcielibyśmy zachęcić do podejmowania aktywności fizycznej, która również ma ogromne znaczenie dla pracy mózgu.

W opublikowanym w 2016 roku badaniu wykazano, że mózgi starszych osób, które ćwiczyły niewiele lub wcale, w ciągu 5 lat postarzały się dużo bardziej niż mózgi seniorów, którzy nastawieni byli na wysiłek fizyczny.

Uczeni z Uniwersytetu z Miami przeanalizowali dane na temat prawie 900 uczestników projektu „Northern Manhattan Study”, którzy byli m.in. pytani o to, jak długo i często ćwiczyli w ciągu ostatnich dwóch tygodni. Średnio 7 lat później osoby te wzięły udział w testach sprawdzających pamięć i myślenie, a także zostały poddane badaniom MRI mózgu. Po kolejnych 5 latach uczestniczyły w kolejnych testach sprawdzających zdolności intelektualne. Wyniki? Po 5 latach mózgi osób należących do grupy ćwiczącej umiarkowanie lub intensywnie (np. bieg, aerobik) pracowały tak, jakby były średnio o 10 lat młodsze od mózgów członków grupy ćwiczącej niewiele lub wcale.

Badanie to udowadnia, że w przypadku osób starszych regularne ćwiczenia fizyczne przekładają się na zdolności intelektualne. Wniosek jest prosty: gimnastyka umysłu powinna iść w parze z gimnastyką ciała.

 

___

 

Bibliografia:

 

  1. Edyta Bonk, „Edukacja seniorów – zasadność i metodyka treningów pamięci”, Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne, nr 2, 2015, źródło: http://www.humanum.org.pl/images/SiE/SiE_2_2015_www.pdf (ostatni dostęp: 11.2019)

 

  1. Elżbieta Trypka, „Ponad – czasowa pamięć. Jak zatrzymać młodość umysłu i radzić sobie z zaburzeniami pamięci u osób starszych”, Wrocław 2008, źródło: https://www.dops.wroc.pl/publikacje/ponad_czasowa_pamiec.pdf (ostatni dostęp: 11.2019)

 

  1. „Jak dbać o pamięć seniora?”, Akademia Umysłów, bezpłatny ebook, źródło: https://www.senior-akademia.pl/download/Poradnik-dla-seniorow-Jak-dbac-o-pamiec.pdf (ostatni dostęp: 11.2019)

 

  1. „Brain training improves memory and performance of everyday tasks in older people”, KCL Institute of Psychiatry, Psychology & Neuroscience, źródło: https://medicalxpress.com/news/2015-11-brain-memory-everyday-tasks-older.html (ostatni dostęp: 11.2019)